Hidroelektrik Santralleri Sanayi İş İnsanları Derneği (HESİAD) tarafından Ankara’da gerçekleştirilen “Türkiye Barajları ve Hidroelektrik Santralleri Zirvesi”, Enerji IQ’ya iletilen basın bültenine göre yoğun bir katılımla başladı.
Etkinlikte konuşan EİGM Genel Müdürü Ahmet Özkaya ve EPDK Elektrik Piyasası Dairesi Başkanı Deniz Daştan, hidroelektrik santral yatırımlarının gelşeceğinje ilişkin önemli bilgiler paylaştı.
Açılışta konuşan HESİAD Başkanı Elvan Tuğsuz Güven, hidroelektrik santrallerin 2024 yılında, tahmini Aralık verileri de dahil edilerek; 70,304 GWh ile elektrik üretimine %22.90 oranında katkı sağladığını söyledi.
Ahmet Özkaya: Büyük yüzer GES’li YEKA’lar yapmayı planlıyoruz
Zirvede söz alan EİGM Genel Müdürü Ahmet Özkaya, konuşmasında şu noktaları vurguladı:
“Projelendirilmiş, lisanslı / ön lisanslı santralleri bir an evvel sisteme dahil etmeliyiz. Tabi iklim değilikliğinin HES’lerde kapasite faktörlerini düşürüyor olduğunu dikkate alarak kapasite faktörlerini artırmak ve ve hibrite öncelik vermemiz gerek, Yine hibritle bağlantılı yüzer GES ile ilgili kanuni altyapı yıl başında
yürürlüğe girdi. Bugün itibarıyla 1 MW’lık tesisler başladı ancak daha büyük tesislerin kurulabileceğini öngörüyoruz. Büyük yüzer GES’li YEKA’lar yapmayı planlıyoruz. Yakın zamanda inşallah duyurusunu yapacağız. Hidroelektrikte gidecek daha çok yolumuz var, Bakanlık olarak yatırımcıları destekliyor olacağız.”
Özkaya, sözlerine şöyle devam etti:
“2002’de yenilenebilir enerji olarak yalnızca HES’ler vardı, bugün geldiğimiz noktada düzenleyici kurumlara, eneji perspektifimize ve düzgün bir hukuki sisteme dayanarak HES’lerde 12,000 MW’tan 30,000 MW’lar mertebesine gelmiş bulunuyoruz. Yeni HES’ler devreye almamız gerekiyor.”
Deniz Daştan: YEKDEM kapsamındaki santrallerin %95’i YEKDEM’e başvurdu
Dünyada ve Türkiye’de HES’lerin görünümü hakkında genel bilgiler aktaran EPDK Elektrik Piyasası Dairesi Başkanı Deniz Daştan da HES’ler için 2025 itibarıyla yeni kapasiteler tahsis edileceğini belirterek HES’lerde yeni kapasitenin, mevcut şebeke yapısını yeni yatırım yapmadan en etkin ve verimli kullanma anlamına geleceğini de kaydetti.
YEKDEM uygulamasının kendisine yüklenen fonksiyonu yerine getirdiğini vurgulayan ve bugüne kadarki kurulumların önemli bir kısmına öncelik ettiğini belirten Daştan, YEKDEM kapsamındaki santrallerin %95 oranında yeni YEKDEM’e de başvurduğunu belirtti.
Daştan, “Yüzer GES anlamında şanslı bir ülkeyiz, bizim barajlarımız yüzer GES kurulumuna çok elverişli.
Sadece Atatürk Barajı yüzeyi bile ilk etapta 5 bin MW’lık yüzer GES’e uygun. Toplamda 40 bin MW yüzer
GES kapasitesine sahip olduğumuzu biliyoruz. Ayrıca pompajlı HES’ler anlamında da ciddi bir ihtiyacımız
var.” tespitinde bulundu.
Güven: Gelecek 11 yılda toplam 11,000 MW yeni HES kurulu gücünü kazandırabiliriz
HESİAD Başkanı Elvan Tuğsuz Güven, açılış konuşmasında şunları kaydetti:
“HES kurulu gücünde son 20 yıldaki artışı değerlendirdiğimizde 2005’te 12,975 MW hidroelektrik kurulu gücümüz varken 2015’te bu 25,900 MW’a çıktı, yani 10 yılda HES kurulu gücümüzü ikiye katladık. 2015 ile 2024 arasındaki 9 yıllık dönemde ise toplam 6,200 MW artışla şu anki mevcut HES kurulu gücümüz olan 32,200 MW’a ulaştık. Son 20 yılın ortalaması, bize her yıl yaklaşık 1,000 MW’lık bir HES kurulu gücünü sisteme kazandırmış olduğumuzu söylüyor. 2035 hedeflerimize 11 yıl var. Eldeki veriler, önümüzdeki 11 yılda toplam 11,000 MW yeni HES kurulu gücünü ülkemize kazandırabileceğimizi gösteriyor. DSİ verilerine göre hidroelektrikte ülkemizde halen toplam 180,000 GWh/yıl teknik ve ekonomik fizibilitesi olan, yatırım yapılabilir bir hidroelektrik potansiyeli bulunuyor. Bu açıdan, Enerji ve
Tabii Kaynaklar Bakanlığımızın kısa bir süre önce açıkladığı “2035’te toplam 35,000 MW’lık HES kurulu gücüne ulaşma” hedefinin, mevcut potansiyelimiz ve güncel gelişmeler doğrultusunda yukarı yönde revize edilmesi gerektiğine inanıyoruz. Cari açığı önleme gerekliliğimiz ve 2035’te yenilenebilir enerji ihracatçısı olma hedefleri göz önünde bulundurulduğunda, HES'lere yatırım yapmak ve bu alandaki gelişmeleri desteklemek, enerji arz güvenliğimiz ve sürdürülebilir kalkınmamız için kritik önem taşıyor.”
Güven, “HESİAD olarak stratejik varlığımız olan hidrolik gücümüz ile ilgili hedefleri verilerle ortaya koymak; suyu tarım, tüketim ve enerji üretiminde nasıl daha verimli kullanabileceğimize katkı sağlamak ve ülkemizin atıl kalmış hidroelektrik kapasitesinin yine tüm regülatif ve çevresel gereklilikler gözetilerek hayata geçirilmesinde görev almak en önemli hedeflerimiz arasında” vurgusu da yaptı.
Dr. Zafer Demircan: HES’ler şebeke esneklik katsayısının artırılmasına daha fazla katkı sağlayacak
HESİAD tarafından Ankara’da düzenlenen etkinliğin ikinci günü, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakan Yardımcısı Dr. Zafer Demircan, DSİ Genel Müdür Yardımcısı Cengiz Han Kılıçarslan ve HESİAD Başkanı Elvan Tuğsuz Güven’in açılış konuşmalarıyla başladı.
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakan Yardımcısı Dr. Zafer Demircan, “Hidroelektrik santrallerde elbette üretim ve üretim yeteneğinin kıymeti devam edecek. Ancak ,sistemde üretimin varlığının yanı sıra bu üretimin şebekedeki esneklik katsayısıyla yönetilmesi, üretilen elektriğin tüketicilere olması gereken kalitede ulaştırılması, iletim şebekesinin kalitesinin sağlanması anlamında en önemli enstrümanlarımız yine hidrolik tesisler olacak” dedi.
“Yeni dönemde bir dönüşüme ve yeni söylemlere ihtiyacımız var. HES’lerin de bu yeni döneme kendilerini doğru bir şekilde hazırlamasını bekliyoruz” diyen Demircan konuşmasında şunları kaydetti:
“Bu dönüşümdeki en önemli unsurlardan biri de iletim şebekesinin geliştirilmesi. Hidrolik kaynaklarımız, şimdiye kadar ağırlıklı baz yük santrali ekosistemi içerisinde bulunması nedeniyle, iletim şebeke operatörünün şebekeyi işletmesi açısından çok daha kolay ve etkin olmasını sağlıyordu. Fakat önümüzdeki yıllarda daha ziyade kesintili kaynaklar devreye alınacağından, hidroelektrik santrallerimize çok önemli bir rol düşecek. Şu ana kadar büyük oranda üretim yeteneğiyle arz güvenliği işle gösteren hidrolik santrallerin, önümüzdeki dönemde iletim şebekesinin esneklik katsayısının artırılması yönünde çok daha büyük katkı sağlayacağı inancındayız. HES’lerin de bu yeni döneme kendisini doğru bir şekilde hazırlamasını bekliyoruz. Kuraklık dünyanın temel sorunu ve DSİ bu konuda her türlü hazırlığı yapıyor. Suyun varlığının korunması ve sudan elde edilecek faydanın maksimize edilmesini sağlamalıyız, bu da muhakkak sektörün çok iyi bir havza optimizasyonu, havza yönetimi kültürüne erişmesiyle mümkün. Aynı zamanda dijitalleşme de sektörün kendi içerisinde ve sistemle senkronize olması açısından da çok önem arz ediyor.”
Kılıçarslan: Yüzer GES’te potansiyelimizin %10’unu kullansak dahi 53 GW kurulu güce ulaşabiliyoruz
Devlet Şu İşleri’nin 2.000’e yakın depolamalı tesiste 183 milyar metreküp suyun depolanması sağladığını,
buna 5 yıl içerisinde yaklaşık 10 milyar metreküp daha depolama ilave etmek istediklerini aktran Devlet
Şu İşleri Genel Müdür Yardımcısı Cengiz Han Kılıçarslan da HES’ler ve DSi faaliyetleri hakkında şunları
söyledi:
“Barajlı HES’lerimiz, depolamalı HES’ler çok kıymetli. Yüzer GES’lerle ilgili de bir çalışma yaptık. Keban Barajı’nda 1 MW’lık bir pilot uygulama yaptık. Bu uygulamada özellikle çevresel faktörleri yakın inceleme
altına aldık. Burada, HES’lerde yaşadığımız karşıt görüşlerin yüzer GES’lerde de karşımıza çıkmaması gayesini güttük. Ülkemizde çok büyük bir yüzer GES potansiyeli var. 5.300 kilometrekare bizim depolamalarımızda yüzey alanı var, bunun sadece %10’unu dahi kullansak 53 GW bir kurulu güce ulaşabiliyoruz. Yaptığımız araştırmalarda %10 civarında daha fazla enerji üretebildiğimizi ve buharlaşma kayıplarını önleyebildiğimizi de görüyoruz.”